آشنایی با شهرستان های خراسان شمالی - راز

راز از شهرهای استان خراسان شمالی است که از توابع شهرستان راز و جرگلان قرار گرفته‌است و در سال ۱۳۸۵، تعداد ۵٫۲۲۷ نفر جمعیت داشته‌است .

منطقه راز در حدود ۴۵ کیلومتری مرز ایران و ترکمنستان و به مسافت ۱۲۰ کیلومتری شمال بجنورد قرار دارد. راز در زمانهای قدیم جزء سرزمین نساو ابیورد بوده‌است و وجه تسمیه راز نیز به خاطر وجود انگورهای رز بوده[نیازمند منبع] که در دره‌ای که در حال حاضر وجود دارد و به گویش محلی به دره رزندر معروف می‌باشد. راز دارای آب وهوای کوهستانی می‌باشد و مردم این شهر در محیطی با درآمد کافی که از دامداری و کشاورزی و باغات موجود در ابیدر و کشکیدر و ناحیه جنوب غربی که در زبان رازی به جلگه معروف است زندگی می‌کنند

ارس مو جود در شهر راز که قدمت آن به چندین هزار سال می رسد یکی از آثار بجای مانده از هزاره های قبل می باشد . لزوم حراست از این اثر واجب بنظر میرسد

مردم شهر راز به گویش بومی فارسی خراسان که در محل «رازی» نامیده می‌شوند سخن می‌گویند.

از لحاظ تاریخی این شهر در دوران مختلف با عوامل طبیعی دچار تغییرات زیادی شده و هر از گاهی عواملی مثل سیل و زلزله بافت شهری و روستایی آن را به هم ریخته و گاهی جمعیت آن در طول تاریخ به ۵۰۰۰۰ هزار نفر هم رسیده‌است.

بیشتر شغل افراد در این منطقه دامداری، کشاورزی و باغداری می‌باشد.

شهر بجنورد در مسیر تاریخ

موقیت جغرافیایی و طبیعی شهرستان بجنورد

  شهرستان بجنورد، مرکز استان خراسان شمالی در مسیر شاهراه آسیایی به طول جغرافیایی 19 و 57 درجه و عرض جغرافیایی 28 و37 درجه از سمت شمال به جمهوری ترکمنستان، از شرق به شهرستان شیروان، از غرب به شهرستان مانه و سملقان و از جنوب به شهرستان جاجرم محدود است.این شهر بر روی دشتی نسبتا پهناور بین کوه های آلاداغ در جنوب و غرب و کوه های کپه داغ« بابا موسی» در شمال و شرق واقع شده است. وسعت این دشت حدود 100 کیلومتر مربع و ارتفاع آن از سطح دریا 1100متر می باشد. ( محمد حسین انصاری مود؛ سعید معصومی، در جستجوی هویت شهری بجنورد، 1389، ص 26.)

   سرسبزی  و فراوانی پوشش گیاهی در منطقه ی بجنورد یکی از دلایل عمده تمرکز جمعیت و گسترش شهر بجنورد از گذشته تا امروز است. در طول تاریخ تمام افرادی که از این منطقه دیدن نموده یا عبور کرده اند، به زیبایی های طبیعت سبز این خطه اعتراف کرده اند.

ژنرال مک گریگور انگلیسی ، در سفری که در سال 1384 ه . ق به بجنورد داشته است ، می نویسد:

     « دره ی بجنورد، اگر زیباترین دره ای نباشد که در  ایران دیده ام، یکی از زیباترین آن هاست، دشتی کوچک و قشنگ که روستا های سرسبزی آن را زینت کرده است. مزارع سبز و خرم آن را پوشانیده است. باغ ها و درختان این جا و آن جا منظره ای بدیع به آن داده و کوه ها به ابعاد و اشکال گوناگون آن را احاطه کرده اند.»  (  همان کتاب ، ص 34.)

   علی نقی حکیم الممالک نیز در سال 1286 ه.ق موقعیت کلی شهر بجنورد را چنین شرح می دهد: «  جلگه بجنورد، جلگه ای است مدور مستطیل، اطراف آن تمام کوه و در دامنه و وسط جلگه قرا و مزارع متعدد واقع است . به نحوی که این جلگه شباهتی تام به جلگه کلاردشت مازندران دارد.» ( علی نقی حکیم الممالک، روزنامه ی سفر  خراسان، 1356، ص 346.)

چوب بازی یا رقص چوب

یکی از رسم های کهن که هنوز در میان برخی ساکنان کشور ما رواج دارد، رسم دیرین«چوب بازی» و «رقص چوب» می‌باشد.چوب بازی در بین مردمان لر و قشقایی متداول است. چوب بازی بزمی یا ترکه بازی،در عروسی ها و جشن ها توسط مردان اجرا می‌گردد به گونه ای است که دو مرد با دو چوب به مبارزه نمادین با یکدیگر می پردازند. .رقص چوب نیز در بین سیستانی ها و ساکنان خراسان برقرار است.در خراسان بزرگ علاوه بر رقص چوب در تربت حیدریه در میان کردهای خراسان شمالی هم رواج دارد.  در بین اهالی سبزوار نیز آیین کهن«اسب چوبی» سابقه فراوانی دارد. ویژگی بارز این بازی ،گروهی بودن ، پر تحرکی ،هیجان فراوان و همراه با سرنا و دهل است و حالت ها و پزهای آن، بر جنبه‌ های رزمی‌ و حماسی آن حکایت دارد.در باره فلسفه و ریشه این رسم کهن،عده ای معتقد هستند در ایران باستان بالاترین افتخار برای یک مرد،دلاوری در جنگ بود.به همین دلیل فراگیری فنون و مهارت های رزم بین آنان عادتی نیکو و پسندیده بشمار می‌رفت. حتی در زمان صلح نیز از این کار غفلت نمی‌کردند. جوانان در مکانی گردآمده و با شور و علاقه فراوان به تمرین مهارت‌های رزمی می‌پرداختند تا آمادگی روانی و جسمانی برای رزم را در خود زنده نگه‌ ‌دارند.

بدین منظور  قسمتی از رقص چوب که در جشنواره میراث معنوی در «گذر فرهنگ و هنر » در بجنورد  ضبط شده است را می توانید از اینجا دانلود کنید

زمین لرزه سال 1308 گیفان

زمین لرزه 11 اردیبهشت ماه 1308 هجری شمسی (1 مه 1929 میلادی)، کپه داغ
شامگاه 11 اردیبهشت ماه 1308هجری شمسی زمین لرزه فاجعه باری شمال خاوری ایران و جنوب ترکمنستان را لرزاند. زمین لرزه دهستان های گیفان، رباط، زیدر، قوشخانه، جیرستان، امیرانلو، اوغاز و باغان را درهم کوبید که در آن هشتاد و هشت روستا ویران شد و بیش از 3200 تن جان باختند. زمین لرزه به ویژه در بخش شمال باختری ناحیه کلانلرزه ای، بین گیفان و زیدر، شدید بود که بیش از نیمی از کل تلفات در آنجا روی داد(شکل ادامه مطلب ). در گیفان، بجز یک امامزاده قدیمی که هنوز برجا است، همه چیز فروریخت و 300 تن از جمعیت 1500نفری را کشت. در رباط تنها دروازه آن برپا ماند و ازمیان500 نفر ساکنان آن بیش از 330 تن کشته شدند. در زیدر همه 300 تن ساکنان آن بجز یک تن کشته شدند

عکس امام زاده عسگری گیفان 

آشنایی با کوه ها و رودهای استان خراسان شمالی

کوه‌های استان خراسان شمالی

روستای گیفان در دامنه رشته کوه می سی نو

رشته کوه کپه داغ: این رشته کوه در شمال استان واقع شده و به وسیله گسل عشق‌آباد (گسل کپه داغ) از دشت‌های پست ترکمنستان و به وسیله رودخانه اترک و دشت‌های مانه و سملقان، بجنورد، شیروان و فاروج، از رشته کوه جنوبی آلاداغ جدا می‌شود. این ارتفاعات از نظر ساختار زمین‌شناسی شباهت زیادی با زاگرس دارند. وجود گسل‌های متعدد ساختار رسوبی، نامتقارن بودن چین‌ها، فقدان فعالیت‌های آتشفشانی و وجود سنگ‌های دارای درز و شکاف،