آشنایی با مناطق خراسان شمالی- رویین

 خوشا رویین و جای با صفایش          که دل پر می زند هر دم برایش

رویین روستای رویین از جمله روستا های سر سبز و خوش اب وهوای شهرستان اسفراین است که در سمت جنوبی کو ههای الاداغ و در یکی از دره های مصفای ان واقع شده است.

زمینهای روستا در شیب دامنه قرار گرفته و رو ستا ییان با کوشش زیاد ان را تراست بندی کرده اندو به همین علت معیشت

با غداری اهمیت بیشتری نسبت به معیشت کشاورزی دارد.دره های فرعی روستا پوشیده از با غات وانواع درختان میوه است.

.این روستا بطور نسبی تمام تسهیلات لازم برای یک روستای پیشرفته داراست.در ذیل تو ضیحاتی تیتروار از اما کن دیدنی تفرجگاهی و اشخاص بزرگ روستا امده است 1.زیارتگاه امام زاده اسحاق(ع)(مصوم زاده)شاهزاده اسحاق از فرز ندان موسی بن جعفر(ع)می با شد که بعلت جورو جفای خلفای عباسی کو هستا نهای شمال خراسان امده ورویین را به علت علاقه وافر مردمش به تشیع وامام زادگان انتخاب می کند

فصل اول -   تاریخچه رویین بعد از اسلام

در سال 758 هجری سربداران در سبزوار و اطراف علیه تیمور خروج کردند لشکریان تیمور سبزوار را تسخیر و دژ نیرومندآن را ویران ساختند  میر سیف الدین هفتاد هزار نفر مثل سد جلو تیموریان راگرفتند ومقدار چشم گیری از لشکریان به قتل رساندند . در این فرصت مناسب دو پسر سیف الدین به نام های میرغیاث الدین و شمس الدین پا به فرار گذاشتند وراهی اسفراین شدند ودر روستای کبوتر خانه اسکان گذیدند .

 بعد از انکه ارامشی نسبی منطقه را فراگرفت ایشان با درایتی خاص وارد عمل شدند میر غیاث الدین خود را به دربار رسانید و جز وکلا قرار گرفت .تا زمان شاه اسماعیل صفوی در این اثنا میر غیاث الدین اطلاعات کامل از وضعیت ملک رویین دژ بدست اورد و پی فرصت بود تااینکه روزی سلطان قصد زیارت مشهد نمود .میر غیاث الدین به همراهی ایشان عازم خراسان گردیدند و از شاه خواست تا برای ایشان قدم رنجه فرمایند شاه پذیرفت .شبی در کبوتر خانه اطراق نمودند .صبح روز بعد شاه و همراهان وارد رویین دژ درمحلی به نام قلعه بلند شدند.  و در آنجا دره ای خوش اب و هوا و سر سبز مشاهده نمودند شاه فرمودند آیا این زمین صاحبی معین دارد میر غیاث الدین در جواب گفتند خیر ایشان عرضه داشتند چند نفر گبر در محلی به نام گبریان سکونت دارند ولی مالک اصلی ندارد ممکن است که شاه مرحمت نمایند تا سند مالکیت واگذار شود .شاه فرمود طبق شاه نامه فردوسی سند مالکیت رویین دژ انتخاب گردید الدین نمود بعد از ان سادات آمدند . اولین جوی آب که باز شد به نام بند سادات که هنوز پا برجاست پشت ده معروف به دیهو باغی احداث نمودند شصت نفر بانی شدند به نام شصت مرد که این نام هم باقی مانده است . میر غیاث الدین که فردی با سواد و بانفوذ بود از اطراف مردمان کاردانی جمع آوری نمود و زمین ها را به نصفه کاری واگذار نمود .گروهی از قبیل آهنگر ، نجار، پارچه باف، بنا و ملا یا روضه خان به رویین دژ گسیل داشت .آهنگر ها را از سبزوار آورد وساختمانی به شکل کاروانسرا ساخت که هنوز آثار آن باقی مانده است. ایشان اهل سبزوار می باشند رنگرز ها که معروف به صباغی اهل قوچان بودند وساختمانی در اختیار ایشان به عنوان کارگاه و مسکونی قرار داد که آثار ان هنوز باقی مانده است و نجار از اسفیدان روضه خوان از شهریار تهران وساختمانی نیز در اختیار ایشان قرار داد در محلی به نام کوچه ملاها که هنوز با همان نام باقی مانده است.

به دستور سید محمد ارباب پسر میر غیاث الدین هفت عدد آسیاب آبی احداث شد متاسفانه همگی به مرور ایام از بین رفت و فقط اثار یکی پابرجاست که آن هم خرابه ای بیش نیست .از دیگر آثار این مکان می توان به چنار های متعددی اشاره کرد که مانند آن کمتر یافت می شود.رویین دژ سالیان سال پر رونق ترین روستا در زمان خود بوده است .تمام روستاهای اطراف شامل سی عدد بوده که تماما ما یحتاج روزانه و کاربری سالانه ایشان از رویین تغذیه وتامین میگردیدند حتی شهر اسفراین نیز جزء روستاهای وابسته به رویین بوده و از رویین تامین تغذیه و اسباب و وسایل زندگی ازقبیل آهنگری ،نجاری ، بنایی ، پارچه و ... می کرد. از مزایای رویین دژ که می توان نام برد عسل،سیب،گلابی،گردو،هلو،قیسی،چادرشب بافی،جوراب بافی و...می باشد.رویین دژ در زمان قبل از اسلام نیز از رونق تفریحی وصنعتی زیادی برخوردار بوده که عبارتند از شهر میام وزربندان که جزء رویین می باشند و شهرکی به نام زرگران معروف به کوتل شهر یکی از پررونق ترین شهر زمان خود بوده است .مناطق تفریحی از قبیل سرچشمه ،چشمه شفاء،ذوتنگ و ابشار ان، رودخانه های پرآبی که در  حال حاضر پر آب ترین روستا درمنطقه محسوب می شود و هفت روستا از رودخانه های این مکان تامین آب می شوند . 

    خوشا رویین و جای با صفایش          که دل پر می زند هر دم برایش    

    تو فیضی کی توان وصفش بگویی     نبینی نقطه ضعفی هر چه جو یی