گیاهان دارویی خراسان شمالی - بخش 2

ترخون

ترخون یکی از گیاهان معطر نسبتا پر استفاده می باشد که به عنوان سبزی نیز تولید و مصرف می گردد. ترخون گیاهی است علفی و چند ساله از خانواده کاسنی که ارتفاع آن تا 1 متر نیز می رسد. برگ های باریک و بلند آن به رنگ سبز روشن و براق هستند.

 گل های زرد رنگ این گیاه بصورت گل آذین خوشه در انتهای ساقه اصلی نمایان می شوند. نام گونه این گیاه (دراکونکولوس) از کلمه دراگون به معنای اژدها گرفته شده است و علت این نامگذاری اثرات شفابخش این گیاه در درمان نیش خوردگی انسان از مارها و حیوانات سمی می باشد.

نیازهای اکولوژیکی و پراکنش
برخی از محققین منشا این گیاه را شمال و مرکز آسیا معرفی کرده اند ولی عده ای دیگر منشا آن را شمال و غرب آمریکا می دانند. در مناطق گرم و آفتابی دارای رشد و میزان مواد موثره مطلوبی است و همچنین قادر است سرمای زمستان را بخوبی تحمل نماید. اگرچه برخی از منابع علمی این گیاه را به عنوان یک گیاه بسیار رطوبت دوست معرفی نموده اند ولی مشاهدات بنده خلاف این موضوع را نشان داد. خاک هایی با بافت متوسط را می پسندد و در خاک های شور بسختی رشد می نماید.

کاشت، داشت و برداشت
ترخون تولید بذر نمی نماید البته گزارش شده است که واریته روسی آن قادر به تولید بذر است. تکثیر این گیاه از طریق تقسیم بوته در اوایل پاییز یا اوایل بهار بخوبی صورت می گیرد. برای این کار از پایه های مادری 2 تا 3 ساله استفاده می گردد. میزان بوته مورد نیاز برای کشت یک هکتار ترخون 35 تا 40 هزار عدد می باشد. وجین علف های هرز در حین رشد این گیاه اهمیت فراوانی دارد. زمان برداشت در ابتدای فصل گلدهی است البته تولید کنندگان این محصول معمولا هنگامی آن را برداشت می کنند که برگ های انتهایی بوته شروع به زرد شدن می نماید. در طول سال یک تا دو مرتبه می توان برداشت نمود البته در مناطقی که دارای هوای گرم می باشند تا سه بار برداشت صورت می گیرد. برداشت بصورت برش پیکره رویشی از ارتفاع 5 سانتی متری خاک می باشد. ترخون تا 5 سال دارای عملکرد مناسبی است و پس از آن باید گیاهان را از زمین خارج ساخت و با تقسیم بوته مساحت بیشتری را زیر کشت برد.

ترکیبات شیمیایی و فرآوری
خشک کردن این گیاه در محل سایه سبب حفظ رنگ و میزان مواد موثره آن می گردد. البته استفاده از خشک کن های صنعتی در مورد این گیاه رونق فراوانی دارد و بدین منظور از دمای 40 درجه سانتیگراد استفاده می شود. مهمترین ماده موثره این گیاه اسانسی به رنگ زرد کم رنگ است که میزان آن بین 1 تا 3 درصد گزارش شده است. مهمترین اجزای اسانس ترخون عبارتند از استراگول (40 تا 70 درصد)، آلفا پینن، بتا پینن، لیمونن، میرسن و ... .

بابونه سرما خوردگی ودرمان آن:

آیا می دانید که یکی از روش های خوب برای مهار سرما خوردگی مصرف جوشانده بابونه به همراه ویتامین سی است.!!خیلی از بیمارهای کوچک مثل سرما خوردگی نیاز خاصی به درمان ندارد -کافی است بدن را کمک کنیم که برای مقابله با بیماری مقاوم شود .با مصرف ویتامین سی می توانیم  درمان سرماخوردگی را تسهیل نموده و از ایجاد مجدد ان پیشگیری نمایم. ویتامین سی ویتامین  جاودانگی است و از نظر خواص اصلی می توان به انتی اکسیدانت بودن ان اشاره کرد که خواص ضد سرطانی ان را ۱۰۰٪تائید می نمایید.

خوردن روزانه ۱ لیوان اب پرتقال تازه هم می تواند تقریبا معادل ۱ قرص ویتامین سی جوشان عمل کند.امتحان کنید معجزه می کند

مرزنجوش وحشی

گیاهی است چند ساله و منشا آن نواحی مدیترانه می باشد. این گیاه دارای ریشه سطحی بوده و ارتفاع آن  بسته به منطقه رویشی به 100-50 سانتی متر می رسد. ساقه چهارگوش به رنگ قرمز،  پوشیده از کرکهای ترشحی، برگها به طول 5-3 سانتی متر و تخم مرغی شکل، فاقد دندانه و به ندرت کرکدار هستند. میوه فندقه، استوانه ای شکل با سطحی صاف به رنگ قهوه ای و به طول یک میلی متر است.

خواص دارویی و موارد مصرف

اندام رویشی این گیاه به عنوان ادویه استفاده می شود. مواد موثره آن سرفه راتسکین داده و در ناراحتیهای تنفسی به عنوان ماده ای خلط آور استفاده می شود از دم کرده اندام های رویشی  به عنوان ماده ای اشتها آور و ضد نفخ استفاده می شود. اسانس این گیاه خاصیت ضد باکتریایی و ضد قارچی دارد.

گلپر

گیاه گلپر گیاهی معطر است واز قدیم آن را برای خوش بو کردن غذا به کار می برند.مصرف همزمان آن با ماست  توصیه می شود. گلپر خاصیت ضد میکروبی هم داره و کشنده باکتری هاست

من خوردن گلپر با ماست را توصیه می کنم  خواص جالب گلپر ضد نفخ بودن ان است.

-. بومادران:

آنچه از خواص خون به (اشیله) نسبت داده اند صحت دارد و میتواند جمع کننده زخم وعمل کننده بر روی بواسیر های بصورت مصرف یکبار در روز باشد .نزد مردمان قدیم شهرت زخم بندی داشته است که در بهبود زخم وجراحات موثر بوده است.

دیوسکورید طبیب یونانی مشهور که در زمان نرون می زیسته و صاحب کتب فراوان است،این گیاه را بهبود دهنده جراحات میداند خواه زخم کهنه باشد خواه جدید.%

-.گل گاوزبان:(bourrache)

مدر_عرق آور_وضد سرفه بسیار عالی است.محتوی نیترات دوپتاس است.در معالجه نفریت همراه با ورم کردگی و به صورت ضد سرفه وآرام کننده در تمام تحریکات تنفسی وبالا خره عرق آور در گریپ.خشک کردن آن نیازبه دقت دارد اگر به دقت خشک نشود رنگ سیاه یا قهوه ای به خود می گیرد وخواص خود را از دست می دهد.%


-.پر سیاوش :(capillaire )

خواص ضد ناراحتی های ریوی آن غیر قابل انکار است-شربت آن در مبارزه با سرفه -زکام-گریپ وبرونشیت-اثرات خوبی دارد. خلط آور نرم کننده واندکی مدر است.%

-.کاسنی:(chicoree)

جالینوس نام این گیاه را دوست کبد می نامد.روک( (ROGUESدر کتاب گیاهان مصرفی 1837میلادی می گوید:هر روز به ناراحتی های پوستی بر می خوریم چون کبره؛جوشهای چرکی؛زبری که معالجات شدید در مورد آن موثر واقع نمی شود

.ولی تمام گیاهان خانواده کاسنی چون خود کاسنی وحشی وکاهو وگل قاصد در عین دارو بودن برای این ناراحتی ها غذا محسوب می شوند.اثر کاسنی بزودی ظاهر نمی شود و باید پس از مدتی منتظر نتیجه بود.عمل آن تصفیه کننده؛صفرا آور؛مدر؛رفع زشتی پوست....%

-.گشنیز(CORIANDRE):

دانه گشنیز را جز داروهای معدی ؛بادشکن ؛ضد سردرد می خوانند وعجیب نیست اگر نسخی از این دارو را در داروهای ضد ضعف معده ناراحتی های هضمی؛ سرگیچه های گوارشی؛ شروع آب مروارید؛ زکام مزمن وبالا خره ضعف حافظه می بینیم
نقل از:J.F.R.CARTHEUSER)).کارتوزر در کتاب مفردات پزشکی1765.

برخی گشنیز را برانگیزنده نیروی جنسی می دانند.یونانیها بطور کلی وبقراط اختصاصا آنرا در غش ها؛ناخوشی های عصبی ؛دردهای رحمی تجویز می کرده اند..%

-.نسترن(EGLANTIER):

با کمی تفاوت خواصش شباهت به خواص گل سرخ می دهد.میوه ها مدر قابض ودر تمام موارد اسهال؛ سنگ های کلیه ومجاری ادراری وبه صورت تصفیه کننده مصرف میشود.برعکس گلبرگها مختصری حالت مسهل داشته ومقوی است.%

-.زرشک(EPINE-VINETTE):

گیاه خود حاوی الکالوییدهای مختلفی است و میوه خوردنی آن محتوی گلیکوزید پکتین ومقداری اسید های الی و ویتامین C

است.زرشک محرک مقوی مدر وصفرا آور قابل توجه ای است.در اغلب ناراحتی های گردش خونی می توان مصرف بلند مدت ان را توصیه کرد.واثر آن را در ناراحتی های کبد وکیسه صفرا وخصوصا یرقان تاکید کرده اند.%

-.ترخان(ESTRAGON ):

این گیاه باید تازه مصرف شود.گیاهی است قلبی معدی برنده وشوینده واشتها اور ومعرق ادرار نفخ شکن وانگیزنده میل به غذا است در دردهای روماتیسمی توصیه می شود.

-.توت فرنگی(FRAISIER):

این گیاه را در رده مفرح کننده ها؛ مشهیان؛ وزخم بندها جای می دهند. از انجایی که توت فرنگی خون را قلیایی می کند و با اسیدیته می جنگد انرا برای نقرسی ها و روماتیسمی ها مفید می دانند. خواص قابض وضد اسهال نیز دارد.

-.ختمی (GUIMAUVE ) :

در درجه اول ختمی نرم کننده وملایم سازنده است.می توان ان را در ناراحتی های ریه ونای سرما خوردگی وگریپ به خاطر متوقف ساختن سرفه های ناشی از تحریکات عضوی بکار برد.

-.کتان((LIN))

دانه های کتان بصورت دم کرده ویا خیس خورده در مورد تنبلی روده ویبوست مصرف می شودچه موسیلاژ حاصل از ان نرم کننده و مسهل محسوب می شود. همینطور در تحریکات دستگاه گوارشی و مجاری ادراری هم مداوا کننده است.